Diz Protezi Ameliyatı

Eklem cerrahisi, ortopedinin en önemli alanlarından biridir. Vücudumuzda birçok farklı eklem vardır ve hareketliliğimiz de bu sayede sağlanır. Diz de vücudu ayakta tutan, sağlıklı yürümeyi mümkün kılan eklemimizdir. Yaşlanmayla birlikte tüm eklemlerimiz kireçlenme riski taşır, en çokta diz eklemi… Kireçlenen diz hareket etmeyi güçleştirir, kişiye ağrı verir. Dizin hareketliliğini yeniden sağlamak ve ağrıyı gidermek için yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi, enjeksiyon uygulamaları değerlendirilir. Bu yaklaşımlarla sonuç alınamadığında diz protezi ameliyatı düşünülür.

Diz Protezi Nedir?

Diz protezi, metal, seramik ve plastik gibi farklı materyalleri içinde barındıran bir yapıdır. Kireçlenme veya travma nedeniyle artık görevini yerine getiremeyen diz ekleminin yerini alır. Kişiye yeniden hareketliliği kazandırır. İki tip diz protezi vardır, kısmi diz protezi ve total diz protezi.

• Kısmi diz protezi, dizin sadece hasarlı bölgesinin çıkarılmasını ve buraya bir protez yerleştirilmesini içerir. Hastaya total değil de kısmi diz protezi yapabilmek için dizdeki diğer yapıların da sağlıklı olması gerekir. Menisküste ve diz bağlarında bir sorun olmaması istenir. Kısmi diz protezine uygun hasta grubu görece sınırlıdır. Diz protezi ameliyatı yapılan hastalar değerlendirildiğinde yüzde 15’lik bir hasta grubunda kısmi diz protezleri tercih edilebilmektedir. Mümkün görünen olgularda kısmi protezler düşünülebilir. Zira, dizin tamamının değil yalnızca bir kısmının değiştirilmesi doğal olarak hastaya bazı avantajlar sağlar; daha hızlı iyileşme, daha az ağrı, fizik tedaviye daha az ihtiyaç.
• Total diz protezi, diz ekleminin tamamen değiştirilmesini içerir. Eklem çıkarılır, protez yerleştirilir, kemik çimentosu ile protezin stabilitesi pekiştirilir. Ameliyat sonrası ortalama 5 gün hastanede kalınır. Bu sürede hastanın mobilizasyonu sağlanır, enfeksiyon kontrolü yapılır. Fizik tedavi planlaması yaparak hasta taburcu edilir.

Diz Protezi Ameliyatı Kimlere Önerilir ve Nasıl Bir Ameliyattır?

Diz protezi ameliyatı ileri evre kireçlenmesi olan, diz eklemi ileri derecede hasarlı olan, şiddetli ağrısı olan, yürüme yetisini kaybetmeye başlamış, dizinde şekil bozukluğu (içe veya dışa doğru bükülme) gelişmeye başlamış, merdiven inip çıkamayan, gündelik işlerini göremeyen, fiziksel aktivitelere katılımı ciddi anlamda azalmış, tüm bunlara bağlı olarak hayat kalitesi düşmüş orta-ileri yaş hastalara uygulanmaktadır. Bu ameliyatta dizin tamamındaki ya da bir kısmındaki ekleminin hasarlı yerlerinin uzaklaştırılıp, yerine eklemi yenileyip, düzelten protez implantları konmaktadır.

Bu ameliyatın yüksek başarısı (10 yıllık başarı: 90-95%) olup, hastaların ağrılarını tamamen ortadan kaldırabilmekte ve ertesi gün yürümeye başlamalarını sağlayarak, hayat kalitelerini ciddi derecede arttırabilmektedir. Hastalar ameliyattan sonraki gün normal bir şekilde yürümeye başlamakta, oturup kalkabilmekte, merdiven inip çıkabilmekte ve iyileşmeleri tamamlandığında, artık desteksiz hareket eder hale gelebilmektedir. Hastalar protez ameliyatının sağladığı hareket özgürlüğü ile, hayatlarına kaldıkları yerden devam edebilmekte olup, spora da geri dönebilmektedirler.

Diz Protezi Ameliyatından Sonra Hastaların İyileşme Süreci Nasıldır?

Ameliyat çok hızlı sonuç alınan ve bu sonucun hasta tarafından da net bir şekilde görüldüğü bir ameliyattır. Hastalar ameliyatın ertesi günü ayağa kaldırılır, destekli yürütülür ve diz çevresini kuvvetlendirici egzersizleri yapmaya başlarlar.

Taburculuk sonrası ikinci hafta sonunda dikişler alınır, destekli yürümeye devam ederler. Taburculuk sonrası 6. hafta desteksiz yürümeye başlar ve gündelik işlerine döner. 3. Ay temas olmayan sporlara başlayabilirler 6. Ay tüm sporlara geri dönebilirler. Hastalar tüm bu süre zarfında kendilerine önerilen fizik tedavi egzersizlerini yapar, kaçınmaları gereken hareketleri de yapmazlar. Bu sayede çok daha kısa sürede hareket yeteneklerini geri kazanabilirler.

Diz Protezi Ameliyatı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Hasta ve hasta yakınlarının diz protezi hakkında sık sorduğu sorulara yanıt verdik.

Dizimde şişlik var. Ne zaman geçer?

Diz protez cerrahisi sonrası ameliyat yerinde şişlik normaldir. Bu durum ameliyattan sonra yaklaşık 2 ay içinde yavaş yavaş geçer. Ayrıca diz şiş diye verilen egzersizler ihmal edilmemeli, fizik tedavi seansları aksatılmamalıdır. Hastalar böyle bir durumda ameliyat yerinin açılabileceğinden çekinebilir. Ancak verdiğimiz basit diz egzersizleri ile kesi yerine atılan dikişlerin açılması çok zordur.  Diz protezi ameliyatı sonrası, hastaların dizlerine güvenmeleri ve hareket etmeleri son derece önemlidir.

Dizimde ısı artışı ve kızarıklık var. Normal mi? Ne zaman geçer?

Cerrahiden sonra görülen yaygın bir durumdur. Genellikle normaldir. Aslında bu durum vücudun kendini iyileştirme mekanizmasının da çalıştığını gösterir. İyileştirici ilgili hücreler dizde toplanır ve buranın yeniden kanlanmasını sağlar. Bu da dizin sıcak olmasına ve kızarık bir hale bürünmesine yol açabilir. Ancak kızarıklık ve sıcaklığa örneğin bir yara yeri akıntısı eşlik ediyorsa enfeksiyondan şüphelenilebilir.

Diz protezi sonrası hareketlerim nasıl olacak?

Diz protezi ameliyatı hastanın hareketliliği artırmak için yapılır. Yani, ameliyat sonrası hastanın hareketleri eskiye nazaran doğal olarak daha iyi olacaktır.

Diz protezi ameliyatımı ertelemek istiyorum. Bir sorun olur mu?

Diz eklemi aşınmış ve proteze ihtiyacı olduğu aşikar olan bir hastanın ameliyatını uzun süre ertelemesi önerilmez. Neden? Eklemdeki kireçlenme artar, dizdeki diğer dokular hızla yıpranır. Ameliyatını uzun süre ertelemiş bir hastanın protez ameliyatı sonrası daha uzun bir süre rehabilitasyon görmesi gerekir. Diz protezinin hastaya sağlayacağı fayda sınırlı düzeyde kalabilir.

Diz protezi kaç seneliktir?

Diz protezi, genellikle 20 yıl boyunca kullanılır. Dizlere binen yük ne kadar az ise protezin kullanım süresi de o kadar uzun olur. Yani bu hastaların aşırı kilodan sakınması önerilir. Diz protezi artık işlevini yapamadığında ise revizyon ameliyatına ihtiyaç duyulur.

Protez ile havalimanında güvenlikten geçebilir miyim?

Evet, geçebilirsiniz. Güvenlik taramasında dizinizde protez olduğu rahatlıkla görülebilir. Diz protezi yaygın yapılan bir ameliyat olduğu ve böyle çok fazla hasta bu taramadan geçtiği için havalimanı personeli de bu konuda bilgi sahibidir. Hastalar bir sorun yaşamadan uçak yolculuğu yapabilir. Öte yandan dizinizde protez olduğunu söyleyerek güvenlik taramasından geçmemezlik yapamazsınız. Zira bu tarama proteze de bir zarar vermez.

Ne zaman araba kullanabilirim?

Otomobil kullanmak dizi yorabilir. Ameliyat sonrası iyileşme sürecinize göre hekiminiz ne zaman araç kullanabileceğinizi sizinle paylaşacaktır.

Diz Protezi Ameliyatlarımız

Vaka 1 (73 yaş, sol diz kireçlenme, sol total diz protezi ameliyatı)

Vaka 2 (75 yaş, her iki diz kireçlenme, her iki diz total diz protezi ameliyatı)