Halluks Valgus Nedir?
Halluks valgus, ayağın birinci sırasında gelişen bir kemik deformitesidir. Bu durumda birinci tarak kemiği içe doğru, baş parmak ise dışa-yanındaki ikinci parmağa doğru dönmektedir. Sonuçta ayağın iç tarafına dönük, ok işaretine benzer bir kemik eğriliği gelişmekte ve bu okun ucu çok ağrılı olmaktadır. Ağrıyan kısma da bunyon adı verilmektedir.
Halluks Valgus Deformitesi Nasıl Gelişir?
Halluks valgus deformitesi, zaman içinde, ayağın ilk sırasında, tarak kemiği ile parmağı birbirine bağlayan (birinci metatarsofalangeal) eklemin dejenerasyonu sonucu gelişmektedir. Bu dejenerasyon sonucunda, tarak kemiği ayağın iç tarafına doğru yamulmaya başlarken, başparmak da ayağın dış tarafına doğru yamulur ve ikinci parmağın üzerini örter hale gelebilir.
Bu durum yavaş ilerler ve zamanla kemiklerin, tendonların ve bağların olması gereken anatomik yerini değiştirmesine sebep olur. Ancak, ayağın iç tarafında, bir ok ucu gibi duran bunyon olarak adlandırılan yer, zamanla iltihaplı bir hale gelip, özellikle ayakkabı içinde temasa bağlı çok ağrılı bir tablo haline gelebilir.
Halluks valgus deformitesi (ve bunyon) kimlerde görülür ve risk faktörleri nelerdir?
Halluks valgus deformitesi kadınlarda, erkeklere göre daha sıklıkla görülmektedir. Bu deformite, %70 oranda aile hikayesi olan kişilerde görülmektedir. Bu nedenle, genetik hikaye, önemli bir risk faktörüdür. Özellikle adölesan hastalarda (10-15 yaşında kızlarda) görülen halluks valgusun genetik hikaye ile birlikteliği çok daha fazladır.
Halluks valgus deformitesinin büyük çoğunluğu erişkin dönemde görülmekte olup, genelde ayağa alınan tekrarlayıcı mikro-travmalar neticesinde olmaktadır. Bu durumun en çok suçlanan nedeni, topuklu ve uç tarafı çok dar ayakkabı kullanımıdır.
Halluks Valgus Gelişimin Sebepleri Nelerdir?
- Yanlış ayakkabı seçimi: Özellikle topuklu ve uç tarafı dar ayakkabı kullanımı.
- Ailesel: Aile hikayesi olan ve ayak anatomisi problemli hastalar
- Eklem ihtihabına meyilli (romatizmal hastalığı olan) hastalar: Romatoid artrit, Charcot-Marie-Tooth hastalığı, çocuk felci, nöromüsküler hastalıklar.
Halluks Valgus Bulguları Nelerdir?
- Ayağın iç tarafında çıkıntı
- Ağrı ve hassasiyet
- Kızarıklık ve iltihap
- Ayak tabanında sertleşmiş cilt
- Ayak tabanında nasır
- Başparmak hareketinde kısıtlılık ve ağrı
- Yürüme güçlüğü
- Ayakkabı giyememe – sadece geniş ayakkabılar ile yürüyebilme
Halluks Valgus Tanısı Nasıl Konur?
Halluks valgus tanısı, bir ortopedi uzmanının yapacağı detaylı ayak muayenesi ve neticesinde isteyeceği röntgenler ile konur. Çekilen röntgenlerde halluks valgus deformitesinin açısal ölçümleri yapılır ve hem kemik hem de eklemler değerlendirilerek tedavi kararı verilir.
Halluks Valgus Tedavisi
Halluks valgus’un başlangıç tedavisi, ameliyat dışı tedavilerdir.
Ameliyat Dışı Tedaviler
- Uygun ayakkabı seçimi ve gerekiyorsa tabanlık: Önü geniş, topuğu olmayan ayakkabılar.
- Ayakkabı içine uygulanacak silikon destekler.
- Parmak arası makara: Başparmak ve ikinci parmak arasına konularak dizilimi düzeltmeye ve bunyonu hafifleterek ağrıyı azaltmaya yönelik.
- Gece ateli: Etkinliği tartışmalı olup, deformitenin derecesini azaltmaya yöneliktir.
- İlaç tedavisi: Ağrı kesici-iltihap giderici ilaçlar.
Ameliyat dışı tedaviler, deformiteyi düzeltmeye yönelik olmayıp, ağrı ve iltihabı baskılayarak, hayat kalitesini arttırmaya yöneliktir. Bu tedaviler çoğu zaman yeterli olmaktadır.
Halluks Valgus Ameliyatı
Ameliyat dışı tedavilerden fayda görmeyen, ağrısı kendini yürütmeyecek kadar şiddetli olan, deformitesi gün geçtikçe ilerleyen hastalara ameliyat önerilir.
Ameliyat seçenekleri, sadece ayak iç tarafındaki çıkıntının (bunyon) traşlanmasından, tarak kemiği ve parmağa yapılacak osteotomi isimli kemik ameliyatları ile, kemiklerinin kesilip, düzeltilip, ardından vida, plak ve tel gibi implantlar ile tutturulmasına kadar değişkenlik gösterebilir. Ameliyat seçeneğinin kararı her hastada değişmektedir ve hasta bazında verilir.
