Kalça Protezi Ameliyatı
Vücudumuzdaki tüm eklemler aşınabilir, yıpranabilir ve artık işlevini yerine getiremez bir hal alabilir. Bu durumda ilgili eklemi yenisiyle yani bir protezle değiştirmek düşünülür. Kalça eklemi diz ile birlikte protez cerrahisine en sık ihtiyaç duyan iki eklemden biridir. Kalça protezi ameliyatı asetabulum adı verilen kalça yuvasının ve bu yuvaya yerleşen femur başının değiştirilmesini içerir.
Kalça protezi iki parçadan oluşur. Kalça yuvasının yerini seramik, plastik ve metalden oluşan yeni bir yuva alırken, femur başının yerini de metal ve seramikten üretilmiş yeni bir parça alır. Bu parçaların kalçada konumlandırılması ve birbirlerine geçirilmesi ile kalça protezi ameliyatı gerçekleşmiş olur.
Ameliyattan Ne Beklemeliyiz?
Kalça protezi ameliyatı sonrası hastanın ağrılarının sonlanması/azalması ve hareketliliğinin artması beklenir. Buradaki iyileşmenin derecesi ve hızı kişiden kişiye değişir. Hastanın ameliyat öncesindeki durumu, kalça ekleminin çevresindeki dokuların durumu, hastanın yaşı, ameliyat sonrası egzersiz programına olan uyumu gibi bir dizi faktör kalça protezi ameliyatından alınacak sonucu etkilenir. Ancak dip toplamda kalça protezi ameliyatı yaptığımız hastaların ameliyat sonrası artık ağrısız olarak oturup, kalkıp, yürüyebileceklerini bekleriz.
Kalça protezi ameliyatı, etkili, güvenli ve ilgili hastalığa uzun vadeli çözüm sunan bir yaklaşımdır. ABD’de ilk uygulandığı günden bu yana 55 yıl geçmiştir. Bu süreçteki gelişmeler sayesinde oldukça başarılı sonuçların alındığı bir cerrahi girişim haline gelmiştir.
Protez Ameliyatı Ne Zaman Yapılmalı?
Kalça ekleminde bir sorun oluştuğunda ilk aşamada yaşam tarzı değişiklikleriyle ve konservatif uygulamalarla hastaya şifa verilmeye çalışılır. Kilo verme, fizik tedavi, enjeksiyon uygulamaları, bazı artroskopik girişimler değerlendirilir. Ancak bu yaklaşımlarla bir sonuç elde edilemez ve hastanın da yaşam kalitesi daha da düşürse kalça protezi ameliyatına başvurulabilir. Hastanın yürüme güçlüğü yaşaması, çorap giyme ya da merdiven çıkma gibi eylemleri gerçekleştirememesi, bir noktada bastona ihtiyaç duyması bize protezi ameliyatı zamanının geldiğini düşündürür.
Ameliyat için çok net bir yaş kısıtlaması olmamakla birlikte, 80 yaş sonrası hastalarda kalça protezi ameliyatı düşünülmeyebilir. Alt yaş olarak bir sınır yoktur. Zaten genç hastalarda da kalça protezine nadiren ihtiyaç duyulur. Bu ihtiyacın da nedeni sıklıkla travmatik olaylar sonucu kalça ekleminin artık işlevini yapamamasıdır.
Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Ameliyat genel anestezi altında yapılır. Kalça eklemini oluşturan yuva ve femur başı vücut dışına çıkarılır. Yerine femural sap ve femur başından oluşan bir parça ve kalça protezinin diğer parçası olan yuva yerleştirilir.
Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ameliyat sonrası ilk 1 ayı çok kritik olan bir iyileşme süreci vardır. Bu süreçte kalçaya mümkün olduğunca az yük bindirmek gerekir. Bunun için koltuk değneği ya da baston kullanılır. Evde kişiye yardımcı olacak birinin bulunması önemlidir. Evde yapılacak basit değişiklikler de hastaya yardımcı olur. Örneğin, banyo ve tuvalete oturup kalkmayı kolaylaştırmak için tutamaç takılabilir. İlk 1 ay sonunda hasta daha rahat bir şekilde hareket etmeye başlar. Bu arada hastanın ağrıları da ya azalmış ya da tamamen kaybolmuştur.
Kimlere Önerilir ve Nasıl Bir Ameliyattır?
Total kalça protezi ameliyatı ileri evre kireçlenmesi olan, kalça eklemi ileri derecede hasarlı olan, şiddetli ağrısı olan, yürüme yetisini kaybetmeye başlamış, merdiven inip çıkamayan, gündelik işlerini göremeyen, fiziksel aktivitelere katılımı ciddi anlamda azalmış, tüm bunlara bağlı olarak hayat kalitesi düşmüş orta-ileri yaş hastalara uygulanmaktadır. Bu ameliyatta kalça ekleminin hasarlı yerleri uzaklaştırılıp, yerine eklemi yenileyip, düzelten protez implantları konmaktadır.
Bu ameliyatın yüksek başarısı (10 yıllık başarı: 90-95%) olup, hastaların ağrılarını tamamen ortadan kaldırabilmekte ve ertesi gün yürümeye başlamalarını sağlayarak, hayat kalitelerini ciddi derecede arttırabilmektedir. Hastalar ameliyattan sonraki gün normal bir şekilde yürümeye başlamakta, oturup kalkabilmekte, merdiven inip çıkabilmekte ve iyileşmeleri tamamlandığında, artık desteksiz hareket eder hale gelebilmektedir. Hastalar total kalça protezi ameliyatının sağladığı hareket özgürlüğü ile, hayatlarına kaldıkları yerden devam edebilmekte olup, spora da geri dönebilmektedirler.
Kalça Protezi Ameliyatından Sonra Hastaların İyileşme Süreci Nasıldır?
Protez ameliyatı, çok hızlı sonuç alınan ve bu sonucun hasta tarafından da net bir şekilde görüldüğü bir ameliyattır. Hastalar ameliyatın ertesi günü ayağa kaldırılır, destekli yürütülür ve diz çevresini kuvvetlendirici egzersizleri yapmaya başlarlar.
Taburculuk sonrası ikinci hafta sonunda dikişler alınır, destekli yürümeye devam ederler. Taburculuk sonrası 6. hafta desteksiz yürümeye başlar ve gündelik işlerine döner. 3. Ay temas olmayan sporlara başlayabilirler 6. Ay tüm sporlara geri dönebilirler. Hastalar tüm bu süre zarfında kendilerine önerilen fizik tedavi egzersizlerini yapar, kaçınmaları gereken hareketleri de yapmazlar. Bu sayede çok daha kısa sürede hareket yeteneklerini geri kazanabilirler.