Skolyoz Tedavisi

Skolyoz tedavisi planı her hastanın kendi özel durumuna göre planlanır, uygulanır ve takip edilir. Omurganın sağa veya sola doğru eğriliği, kendi etrafında rotasyonu olan skolyoz günümüzde başarıyla tedavi edilebilen omurga deformitelerinden biridir. Daha sık çocukluk/ergenlik çağında görülen ve yine bu yaşlarda tedavi edilmesi gereken skolyoz için farklı tedavi yöntemleri mevcut. Skolyozun nihai tedavisi cerrahi olmakla birlikte eğriliğin derecesinin düşük olduğu olgularda cerrahiye gerek kalmadan korse gibi uygulamalarla hastalığı yönetmek mümkün.

Skolyoz Tedavisi Kararı Verirken Dikkat Edilen Faktörler

• Yaş: Hastanın yaşı tedavinin şekline karar verirken dikkat edilen en önemli bileşenlerden biridir. Zira 4 yaşındaki bir çocukta da 60 yaşındaki bir yetişkinde de skolyoz görülebilir. Doğal olarak bu iki hastaya uygulanan tedavi aynı olmaz. Büyümesini sürdüren omurgayla büyümesini tamamlamış omurgaya yapılan tedaviler farklı olacaktır.
• Açı: Skolyoz tedavisinde omurga eğriliğinin kaç derece olduğu yani eğriliğin açısı oldukça önemlidir. 20 derecelik bir eğrilik için takip yeterliyken 50 derecelik bir eğrilikte cerrahi müdahale değerlendirilecektir.
• Semptomlar: Çocuklarda görülen skolyoz semptom vermeyebilir. Ancak yetişkinlerde görülen dejeneratif skolyoz olarak tanımlanan olgularda hastanın ciddi şikayetleri olabilir. Bu hastalarda skolyoz tedavisi bu doğrultuda planlanır.

Skolyoz Tedavisi Seçenekleri

Skolyoz tedavisinde hem hastalığın ilerlemesini yönetmek hem de nihai tedavi (cerrahi) için farklı seçenekler mevcut. Yaşı küçük ve/veya eğrilik derecesi düşük hastalarda cerrahi ile skolyozu düzeltmek yerine hastalığın seyrini yönetmek amaçlanır. Örneğin 6-7 yaşındaki bir skolyoz hastası çok sınırlı olgular hariç ameliyat edilmez. Bu durumda korse ya da manyetik rod sistemleri gibi tedavilere başvurulur. Ayrıca 20-25 derece gibi eğriliğin az olduğu olgularda da izlem düşünülebilir, bazı olgularda korse de değerlendirilebilir.

İzlem

Her skolyoz tedaviye ihtiyaç duymaz. Omurganın her eğriliği de zaten skolyoz değildir. Örneğin 10 derecenin altında bir eğrilik skolyoz değil basit bir asimetridir. Takip, tedavi gerektirmez. Çoğu zaman da fark edilmez. Omurgadaki eğrilik 20-25 derecelere ulaştığında hastada artık belirgin bir omurga deformitesi var demektir. Ancak herhangi bir tedavi uygulamak yerine takip çoğu zaman yeterlidir. Eğriliğin derecesi artmadığı sürece çocuk yaşamına sağlıkla devam edebilir. Öte yandan yetişkin bir hastadan bahsediyorsak ve hastanın herhangi bir semptomu da yoksa eğriliğin derecesinden bağımsız olarak çoğu zaman yalnızca izlem yeterlidir.

Skolyoz Tedavisi için Korse

Kişiye özel tasarlanan ve üretilen skolyoz korsesi neredeyse 40 dereceye kadarki omurga eğriliklerinde değerli bir seçenek olarak düşünülür. Ancak bilinmelidir ki korse eğri olan bir omurgayı düzeltmez. Skolyoz korsesinin kullanım amacı eğriliği kontrol altında tutmak, ilerlemesini önlemektir. Korse, bazı olgularda eğriliği azaltabilir, ilerlemesini yavaşlatabilir, bazı sınırlı olgularda ise eğriliğin derecesini bir nebze de olsa düşürebilir.

Skolyoz Tedavisinde Kontrollü Büyüyen Manyetik Çubuklar

Bir nevi korsenin omurgaya vücudun içinden sabitlenmiş halidir. Küçük yaşta olan ve henüz nihai tedavi uygulanamayacak çocuklarda skolyozu kontrol altında tutmak için uygulanır. Cerrahi bir uygulamadır, ameliyathanede genel anestezi altında yapılır. Çocuğun omurgasına yerleştirilen metal çubukları ve bu çubukları sabitlemek için eğri olan segmentin alt ve üst omurlarına takılan vidaları içerir. Bu çubukların en önemli özelliği vücut dışından kumanda ile uzatılabilmeleridir. Çocuk büyüdükçe bu çubuklar uzatılır.

Skolyoz Ameliyatı: Füzyonlu Cerrahi

Skolyozun nihai tedavisi cerrahidir. Skolyozun cerrahi tedavisinde geleneksel yaklaşım füzyondur. Bu işlem, omurlara yerleştirilen vidaları ve bu vidalara sabitlenmiş 2 adet metal çubuğu içerir. Ameliyatla birlikte eğri omurga düz bir hal alır. Füzyon ameliyatını uygulamak için çocuğun kemik gelişiminin tamamlanmış olması gerekir. Bu nedenle de çocuktan çocuğa değişmekle birlikte ameliyat için 15-16 yaşına kadar beklemek gerekebilir. Zira füzyon ile artık omurganın gelişimi noktalanmış olur.

Skolyoz Ameliyatı: Füzyonsuz Cerrahi

Füzyonlu cerrahinin dezavantajlarını ortadan kaldırmak için füzyonsuz cerrahi geliştirilmiştir. İpli skolyoz ameliyatı, bantla gerdirme gibi isimlerle bilinen bu ameliyatta çocuğun omurgasına metal çubuk takılmaz, tüm omurlara vida takmak gerekmez. Ameliyat, eğri segmentin yalnızca başına ve sonuna takılan vidaları ve bu vidaların arasından geçirilen bir bandı içerir. Füzyonlu cerrahinin aksine omurga gelişimini kaybetmez, esnekliğini korur. Bu sayede ameliyat için çocuğun kemik yaşının beklenmesine de gerek kalmaz. Omurgaya takılan bu ip omurganın büyümesiyle birlikte gerilerek eğriliğin düzelmesini sağlar.

Dejeneratif Skolyozda Konservatif Yaklaşımlar

Bahsettiğimiz gibi skolyoz yalnızca çocuklarda görülmez. Yetişkinlerde de olabilir. Yetişkinlerde görülen skolyozda tedavi prensibi çocuklarınkinden farklıdır. Yetişkinlerde amaç skolyozun semptomlarını ortadan kaldırmaktır. Füzyon ya da laminektomi gibi ameliyatlar buradaki son seçenekler olur. Öncesinde enjeksiyon uygulamaları, korse, egzersiz, fizik tedavi gibi daha konservatif yaklaşımlar düşünülür.