Travmaya Bağlı Omurga Kırıkları

Omurgaya alınan darbeler kırıklara neden olabilir. Bu travmalar omurgada farklı boyutlarda kırıklar ve/veya çıkıkları gündeme getirebilir. Omurga kırıklarının temel de iki nedeni var; travmalar ve dejenerasyon yani omurganın yaşlanması. Travmaya bağlı omurga kırıkları omurgaya aniden kapasitesinden fazla yük binmesi nedeniyle olur. 

Dejeneratif omurga kırıkları yaşlılarda görülürken, travmaya bağlı kırıklar daha çok gençlerde olur. Öyle ki travma nedenli omurga kırıklarının yüzde 80’den fazlasını 18 ila 50 yaş arası bireyler oluşturur. Bunun nedeni şüphesiz bu yaş grubundaki insanların daha hareketli bir yaşam biçimine sahip olmaları.

Erkeklerin daha yüksek bir risk grubunda olduğunu da belirtmek gerekir. Travmaya bağlı omurga kırıkları erkeklerde tam 4 kat daha fazla görülüyor. Bunun nedenleri arasında ise çalışılan iş kolları ve temasa dayalı sporlar yapmak belirtilebilir. Ancak daha önemlisi trafik kazalarıdır. Zira travmatik omurga kırığının en yaygın nedeni trafik kazalarıdır ve tüm olguların neredeyse yarısını oluşturur. Erkeklerin trafikte daha fazla zaman geçirmesi ve motosiklet gibi riskli olabilecek araçları daha yaygın kullanmaları da yine bu farkın oluşmasında önemli olabilir. 

Kırık, omurganın farklı bölgelerinde olabilir. Olguların büyük bir kısmı, yaklaşık yüzde 70’i, sırt ve bel omurlarında görülür. Zaten trafik kazalarında da sıklıkla 12. sırt ve 1. bel omuru darbeye daha doğrudan maruz kalır. Olguların yüzde 20’si omurganın alt kısımlarında sakral ve kuyruk sokumu omurlarında, yüzde 10’luk bir kısmı ise boyun omurlarında olur. Kırığın hangi omurda olduğundan bağımsız olarak, bazı olgularda omurilikte de hasar olabilir. Vakaların yüzde 15 ila 20’sinde bu durum görülür.

Travmaya Bağlı Omurga Kırıklarının Tipleri

3 farklı kırık tipinden bahsedilebilir, çökme kırıklar, patlama kırıklar, kırıklı çıkıklar.

• Çökme kırıkları: En hafifidir ve sık olur. Omurganın bütünlüğünü bozmaz. Omurilikte de hasar yoktur. Hastanın sadece ağrısı olur. Hasar omurganın sadece ön tarafındadır.
• Patlama kırıkları: Ciddi kırıklardır. Genellikle bir omuru etkiler, ancak peş peşe iki omurda da hasarın olduğu ya da omurganın ayrı bölümlerinde farklı omurların hasar aldığı vakalar da mevcuttur. Omurun ön yüzündeki kırık omurun derinliklerine doğru ilerlemiştir. Omurun ortasını hatta arkasını etkilemiştir. Ayrıca patlama kırıklarında kırık omurga parçaları omuriliğe bası da yapabilir.
• Kırıklı çıkıklar: En ciddi yaralanma tipidir. Kırık sadece omurlarda değildir. Omurları birbirine bağlayan diskler, bağlar, eklemlerde de hasar vardır. Kırıklı çıkıklarda omurilik de hasar alabilir ve bazen bu hasar geri döndüremeyebilir. Hastada felç tablosu söz konusu olabilir.

Omurga Kırığı Tedavisi

Omurga kırıklarına mutlaka müdahale etmek gerekir. Müdahalenin aciliyeti ve kapsamı olgunun şiddetine bağlıdır. Omurilik ve sinirlerle ilgili bir sorun varsa mutlaka hızlıca müdahale edilmeli, omurilik rahatlatılmalıdır. Omurga kırığı tedavisinde sahip olduğumuz tedavi yaklaşımları şöyledir;

Korse veya alçı tedavisi: Sıklıkla çökme kırıkları bu yaklaşımlarla çözülebilir. Korse veya alçı ile omurdaki çökme hafifletilir. İlerlemesinin önüne geçilir. 

Kifoplasti ve Vertebroplasti: Bazı çökme kırıklarında, genellikle ise patlama kırıklarında başvurulur. Kırık omurun mukavemetini yeniden sağlamak amacıyla omurun içine yerleştirilen bir balon yardımıyla kırık düzeltilir, bazen omurun içini kemik çimentosu ile doldurmak da gerekebilir.

Füzyon ameliyatı: Patlama kırıkları ve kırıklı çıkıklarda başvurulabilir. Füzyon omurga ile ilgili sorunlarda sık uygulanan bir cerrahidir. Bu tip travmalarda da ihtiyaç olduğunda düşünülebilir. Füzyon cerrahisindeki amaç omurganın mukavemetini yeniden sağlamaktır. Bu amaçla, kırık omurun altındaki ve üstündeki omurları kapsayacak şekilde bir füzyon yapılır. Yani bu omurlar birbirine kaynaştırılır. Bunun için de metal vida ve çubuk gibi araçlardan yararlanılır.