• 0

Omurilik Kanal Darlığı (Spinal Stenoz)

Omurilik kanal darlığı genelde bel bölgesinde görülmekte ve bel-bacak ağrısına sebebiyet vermektedir.

Doğal yaşlanma süreci omurgayı da etkilemektedir. Bunun sonucu olarak da, içinde omurilik ve sinirlerin bulunduğu kanal daralmaktadır. Bu durum omurilik kanal darlığı ya da spinal stenoz olarak adlandırılmaktadır. Omurilik kanal darlığı en sık yaşlanma ve kireçlenmeye bağlı gelişen omurga hasarı neticesinde ortaya çıkmaktadır.

50 yaş ve üzeri hastaların 90%’ında omurganın yaşlanmaya ve kireçlenmeye bağlı (dejeneratif) meydana gelen harabiyeti görülmekte olup, bu harabiyet 60’lı yaşlara gelindiğinde omurilik kanal darlığı olarak karşımıza çıkmaktadır. Kanal darlığı sonucu hem omurilik, hem de ondan çıkan sinir kökleri bası altında kalmaktadır ve bu durum kadın ve erkekleri eşit oranda etkilemektedir.

Omurilik kanal darlığının çok daha azı, yukarda sayılan yaşlanma ve kireçlenmeye bağlı değil, doğuştan olmaktadır. Bu duruma da doğuştan (konjenital) omurilik kanal darlığı (spinal stenoz) denmektedir. Doğuştan omurilik kanalı dar olan kişilerde, omurilik ve sinir basısına bağlı gelişen ilk şikayetler 30 ila 50 yaşları arasında ortaya çıkmaktadır.

Bel bölgesinde 5 adet omur isminde kemik bulunmakta olup, bunları aşağıda sakrum adı verilen, birbirine kaynamış 5 omurun oluşturduğu büyük bir kemik yapı takip eder. Bu 5 bel omuru (lomber vertebra) ve sakrum arasında da, omurga hareketini sağlamaya yardımcı olan ve şok abzorbe eden disk isminde, oval, elipsoid yapılar bulunmaktadır. Omurlar birbiri üzerinde dizilerek, içinde omuriliğin bulunduğu kanalı oluştururlar ve bu sayede omuriliği korumuş olurlar. Omurilik de hem bu kanalda ilerler, hem de her omur seviyesinde sağda ve solda, bacak ve ayaklarımızı hareket ettirmemizi sağlayan ve bu bölgelerin duyularını beynimize ileten sinir köklerine sahiptir.

Omurilik Kanal Darlığı (Spinal Stenoz) Ne Demektir?

Omurilik ve ona bağlı sinirlerin omurgamızın içinde yer aldığı, bu yapıları çepeçevre saran bir kanal vardır. Kanalı yeterince geniş olan, sağlıklı kişilerde omurilik ve ona bağlı olan sinirler fonksiyonlarını kemik basısına bağlı bir sorun yaşamadan sürdürürler. Ancak, eğer bu kanalın çapı normalin altına inmeye başlar ve bu durum omurilik ile ona bağlı sinirleri çepeçevre sıkıştırmaya başlarsa, omurilik kanal darlığı (spinal stenoz) olarak adlandırılır.

Omurilik Kanal Darlığının (Spinal Stenozun) Sebepleri Nelerdir?

Vücutta tüm eklemlerin harabiyetinin en sık sebebi kireçlenmedir (artroz). Omurilik kanal darlığının da en sık sebebi kireçlenmedir.

Omurganın kireçlenmesi, öncelikle omurlar arasında yer alan disklerin harabiyetine neden olur. Çocuk ve gençlerde içeriğinde bol miktarda su barındıran diskler, yaş ilerledikçe bu suyu kaybetmeye ve kurumaya başlar. Böylece yüksekliğini de yitirir. Bunun sonucunda bir omur diğerinin üzerine çöker. Bu çökme sonucu omurilikten sinirlerin çıktığı delikler (foramenler) daralır ve arka taraftaki eklemlere (faset eklemler) aşığı yük biner. Aynı diz ve kalçanın kireçlenip, işlevini kaybederek çok ağrılı hale gelmesi gibi, omurganın arkasındaki (faset) eklemler de kireçlenir, bozulur ve ağrılı hale gelir. Vücut eklem hareketini normal yapabilsin diye etrafına kemik çıkıntılar eklemeye başlar ve ayrıca omuriliği saran koruyucu bağı (ligamentum flavum) kalınlaştırır. Hem bu kemik çıkıntılar, hem de bağın kalınlaşması omurilik kanalını daraltır ve çepeçevre sardıkları omuriliğe ve ona bağlı sinirlere hem bası yapmaya başlarlar hem de bu yapıları bir kenara doğru itmeye başlarlar. İşte bu sürecin sonucu, omurilik kanal darlığı (spinal stenoz) olarak karşımıza çıkar.

Omurilik Kanal Darlığının (Spinal Stenozun) Semptomları

Omurilik kanal darlığı olan hastaların sıklıkla şikayeti bel ağrısıdır. Ancak, omurgadaki kireçlenmenin yeri ve derecesine göre bazı hastalarda bel ağrısı görülmeyebilmektedir.

Bu hastalarda, bel ağrısından çok, kalçadan başlayıp aşağı doğru, baldıra, bacağa, hatta ayağa yansıyan ağrı, uyuşma-karıncalanma, keçeleşme hissi, bacak içinden çekilme hissi, bacakta belli bölgelerde üşüme ya da yanma, iğne batıyor gibi olması hissi ve hissizlik sıklıkla görülmektedir.

Ayrıca, omurilik ve ona bağlı sinirlere olan bası artıp ilerledikçe, bacaklarda kuvvet kaybı, ayaklarda kuvvetsizlik, hatta ayağı kaldıramama (düşük ayak) ve sürüyerek yürüme gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Bu durumda vakit kaybetmeden muayene olmaya gidilmelidir.

Bacak arasında uyuşma, idrar ve gayta kontrolünün kaybı gibi bulguları olan Cauda Equina sendromu ise, nadiren görülen, ancak acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur.

Omurilik kanal darlığı olan hastalar oturup, öne eğilerek, daralan omurgayı genişletir ve ağrılarının bu pozisyonlarda azaldığını söylerler. Tam tersi, ayakta dururken ya da yürürken ise ağrıları şiddetlenmektedir. Hastalar kimi zaman rahatlıkla bisiklete binebildiklerini ya da bir market arabasına yaslanıp yürüyebildiklerini söylerler. Ancak, ayakta, dik durarak, normal yürümeye başladıklarından kısa süre sonra belden bacağa yansıyan şiddetli ağrı nedeniyle durmak zorunda kaldıklarını ifade ederler.

Omurilik Kanal Darlığının (Spinal Stenozun) Tanısı Nasıl Konur?

Omurilik kanal darlığının tanısı, öncelikle bir ortopedi uzmanının yapacağı detaylı muayene ile konur. Bu muayene sonucu istenecek omurga röntgenleri (hem tüm omurgayı gösteren, hem de bel bölgesini öne ve arkaya eğilirken gösteren), bilgisayarlı tomografi (BT) ve MR neticesinde darlığın boyutu, yeri, uzanımı, omurilik ve sinir köklerinin nerede ne kadar basıya maruz kaldığı net bir şekilde anlaşılır.

Omurilik Kanal Darlığı (Spinal Stenozun) Tedavisi

Ameliyat Dışı Tedavi

Ameliyat dışı tedavi, hastaların semptomlarını hafifletip, onları gündelik aktivitelerine geri döndürmeye yöneliktir. Ağrı kesici-iltihap giderici ilaçlar, istirahat, fizik tedavi ve epidural (bası altındaki sinire) kortizon enjeksiyonları, ameliyat dışı tedavi seçenekleridir.

Omurilik Kanal Darlığı Ameliyatı Kime Önerilir?

Ameliyat dışı tedaviden fayda görmemiş hastalara, ameliyat dışı tedaviye rağmen ağrı ve hareket kısıtlılığı nedeniyle günlük aktivitelerine dönememiş ve hayat kalitesi ciddi derecede düşmüş olan hastalara, en başından beri kuvvet kaybı ve ilerleyici nörolojik bulguları (kuvvet kaybı, hissizlik, idrar-gayta tutamama, vs.) olan hastalara ameliyat önerilir.

Omurilik Kanal Darlığı Ameliyatının Amacı Nedir?

Omurilik kanal darlığı ameliyatının amacı, daralan kanal ve sinir delikleri (foramenler) sonucu çepeçevre bası altında kalan omurilik ve ona bağlı sinirleri bu basıdan kurtarmak; buna bağlı gelişen omurgadaki anormal hareketi sonlandırmaktır. Bu sayede hastaların omuriliği korunup, daha fazla hasarlanması önlenmekte, sinirler basıdan kurtarılıp, serbestçe çalışır hale getirilebilmekte ve ağrı şikayetleri de büyük ölçüde ortadan kaldırılarak, aktif hayatlarına geri dönmeleri sağlanabilmektedir.

Dar Kanal Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Omurilik kanal darlığı ameliyatında yapılan, omurganın arka tarafındaki kemik çatıyı kaldırarak (laminektomi) omurilik ve sinir köklerinin çepeçevre basıdan kurtarılıp, rahatlatılmasıdır. Buna ek olarak arkadan yerleştirilen vida ve kafes sistemleri ile (füzyon ameliyatı), stabil, anormal hareket etmeyen, sağlam bir omurga inşa edilmesi (füzyon) amaçlanır. Ameliyatın boyutlarının kararı hasta bazında verilmekte olup, standart bir ameliyat bulunmamaktadır. Her hastanın tanısına ve bulgularına göre, bireysel bir ameliyat planı oluşturulur.

Laminektomi Ameliyatı: Omurganın arkasındaki kemik çatısının (lamina) kaldırılarak omurilik ve sinir köklerinin rahatlatılması.

Omurilik Kanal Darlığı Ameliyatı Sonrası İyileşme Nasıldır?

Bel kayması ameliyatının ertesi günü hasta ayağa kaldırılıp, korse ile yürütülür. Hastalar genelde ameliyattan 2-3 gün sonra taburcu edilir. Ameliyat sonrası iyileşme ameliyatın türü ve boyutuna göre değişir. Genelde, kemik iyileşmesi ve kaynama elde edilmesi 4-6 hafta arası sürmektedir. Bu nedenle ameliyat sonrası ilk 6 hafta korse ile ev içinde hareket edilmesi ve ev içinde istirahat edilmesi önerilir, ve bu süreç fizik tedavi ile desteklenir. Ameliyat sonrası 6. Hafta itibariyle hastalar gündelik işlerine geri dönebilir hale gelirler.

Add Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Hasta koordinatörüyle iletişime geçin
1
Hasta Koordinatörü ile İletişime Geçin
Scan the code
Hasta danışmanıyla iletişime geçin