Arka Çapraz Bağ Kopması
Arka çapraz bağ yırtılması, arka çapraz bağ kopması ya da arka çapraz bağ yaralanması olarak isimlendirilen ortopedik bir problemdir. Genellikle travmaya bağlı olur. Arka çapraz bağ ya da posterior çapraz bağ (PCL), dizin arkasında bulunur. Aslında daha yaygın bilinen ön çapraz bağın arkasındaki bağ olarak düşünülebilir. Nasıl ön çapraz bağ yaralanabiliyorsa arka çapraz bağ da hasar alabilir, yırtılabilir. Çok yaygın olarak sporcularda görülür. Trafik kazaları (kaza esnasında dizin öne doğru sertçe çarpması sonucu) gibi farklı travmalar sonucunda da ortaya çıkabilir.
Diz eklemi, uyluk ve kaval kemiğini birbirine bağlayan bir bütün haline getiren diz bağları, diz sağlığı için oldukça önemlidir. Dizin arkasında, önünde ve iki yanında olmak üzere toplam 4 diz bağı vardır.
Arka Çapraz Bağ Nedir?
Dizin stabilitesinde ve hareketliliğinde önemli bir rolü olan arka çapraz bağ temelde dizin arkaya doğru kaymasını engeller. Arka çapraz bağ yırtıldığında kaval kemiği (tibia) sürekli arkaya kayar. Özellikle profesyonel sporcularda mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Tedavi edilmediğinde diz ekleminin kireçlenmesi söz konusu olabilir.
Arka Çapraz Bağ Kopması
Arka çapraz bağ yırtılmasının nadir görülmesinin en önemli nedeni bu bağın oldukça güçlü bir yapıda olmasıdır. Kopmanın en önemli nedeni spor müsabakalarında yaşanan sakatlıklardır. Çarpışma ya da düşme esnasında kaval kemiğinin geriye doğru gitmesi bu sakatlığın ortaya çıkmasına yol açar. Yakın zamanda emekli olan popüler futbolcu Ibrahimovic ve halen aktif NBA oyuncularından Steven Adams daha önce arka çapraz bağı kopan elit sporculardandır.
Belirtiler
PCL yırtığı en sık şu belirtilerle kendini gösterir:
- Dizde ortaya çıkan şiddetli ağrı, şişlik
- Dizin arkaya doğru kayması nedeniyle yürümede hatta dizi hareket ettirmede güçlük
Tanı
Ortopedi hekimi ayrıntılı bir fizik muayene ile tanıyı büyük ölçüde koyar. Muayene esnasında kaval kemiğinin geriye doğru sarktığı izlenir. Mutlaka diz röntgeni bakılır. Tanıyı kesinleştirmek ve hastada farklı bir doku, kemik, bağ hasarı olup olmadığını görmek için MR istenebilir. Elde edilen bilgiler doğrultusunda tedavi planlanır.
Arka Çapraz Bağ Yırtıklarının Tedavisi
Arka çapraz bağ kopmalarının hemen hemen tamamında tedavi cerrahidir. Sporcularda karşılaşılan bir tablo olduğundan cerrahi dışı yaklaşımlarla kişinin profesyonel spor yaşamına devam etmesi mümkün değildir.
Öte yandan nadir de olsa sporcu olmayan kişilerde görülen olgularda cerrahiye ihtiyaç duymadan yaşama sağlıkla devam etme mümkün olabilir. Kopan bağ hastaya ağrı vermiyorsa, diz 1 cm’den fazla geri kaçmıyorsa, yürümeye engel olmuyorsa istirahat ve bandaj kullanımı düşünülebilir. Ödem, şişlik, ağrı giderici krem ve ilaçlar reçete edilebilir. Fizik tedaviyle diz kasları güçlendirilebilir.
Arka Çapraz Bağ Yırtığı Ameliyatı
Tam iyileşme için cerrahiye ihtiyacı olduğuna karar verilen hastalarda tedavi greft dokular ile arka çapraz bağın yeniden oluşturulmasını içerir. Ameliyat artroskopik olarak yapılır. Olgudan olguya değişmekle birlikte operasyondan sonra özellikle profesyonel sporculara 3 ila 6 ay arası bir rehabilitasyon programı uygulanır.