Skolyoz Tedavisinde Füzyon Ameliyatı

Omurganın rotasyonel bir eğriliği olan skolyozun tedavisinde füzyon uzun yıllardır uygulanmaktadır. Genellikle skolyoz ameliyatı dendiğinde akla ilk gelen, bahsedilen yaklaşım da füzyon ameliyatı olmaktadır. Skolyoz tedavisinde füzyon geleneksel cerrahi yaklaşımdır. Bu ameliyat sağa ve/veya sola doğru eğrilmiş omurganın vida ve çubuk gibi çeşitli cerrahi enstrümanlarla düz bir hale getirilmesini içerir. Her bir omura takılan vidalar yardımıyla omurlar birbirine kaynatılır yani füzyon yapılır. Nihayetinde omurga düz bir hal alır. Ancak, özellikle genç yaşlarda yüksek bir esneme kapasitesi olan omurga bu ameliyatla bir nevi kemikten bir yapı halini alır. Yani esnekliğini kaybeder. Biz bu nedenle kliniğimizde ilk aşamada mümkünse daha yenilikçi bir yaklaşım olan ipli skolyoz ameliyatını tercih ediyoruz.

Tıpta Füzyon Ne Demek?

Füzyon, omurga cerrahisinde kaynaştırma anlamını taşır. Yani alt ve üst iki omur birbirine çeşitli gereçler kullanılarak yapıştırılır. Füzyon sadece iki omuru kapsayabileceği gibi 4-5 omuru hatta tüm omurgayı da içine alabilir. Skolyozun yanı sıra omurganın diğer birçok hastalığında da füzyondan yararlanılabilir; Bel ve boyun fıtıkları, bel kaymaları, omurga tümörleri vd.

Skolyoz Tedavisinde Füzyon Ameliyatı Nedir?

En kısa tanımıyla metal vida ve çubuklar yardımıyla eğri olan omurganın düzeltilmesi ameliyatıdır. Skolyoz tedavisinde füzyon ameliyatında, omurganın eğri olan segmentindeki tüm omurlar vidalanır ve aralarından metal bir çubuk geçirilir. Ameliyat esnasında yapılan manevralarla omurga düzeltilir. Burada önemli olan çocuğun omuriliğine zarar vermeden bu ameliyatı yapmaktır. Yani eğriliği 0 derecelere kadar indireceğiz diye omuriliğe ve sinirlere zarar vermek söz konusu olamaz. Omuriliğin izin verdiği dereceye kadar skolyoz düzeltilebilir. Vakadan vakaya değişmekle birlikte örneğin 60-70 derece bir eğrilik 8-10 derecelere kadar indirilebilir. Füzyon ameliyatının en önemli kuralı ise müdahalenin yalnızca kemik gelişimini tamamlamış çocuklara uygulanabileceğidir. Neden? Omurgaya füzyon yapıldıktan sonra omurga artık gelişemez. Bu nedenle de hali hazırda gelişimi devam eden çocuklara bu ameliyat yapılamaz. Çocuktan çocuğa değişmekle birlikte ameliyat için çocuğun 15 yaşını geçmesini beklemek gerekebilir.

Füzyon Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Skolyoz füzyon ameliyatının tarihi 1900’lerin başına kadar gider. Bu haliyle uzun yıllardır uygulanan, bilinen bir ameliyattır. Hastaya genel anestezi verilir. Düz yatırılır. Sırtında bir kesi yeri açılır. Eğri olan omurlara karşılıklı iki metal vida yerleştirilir. Eğri segmentin alt ve üstü de genellikle vidalanır. Sonra bunların arasından metal bir çubuk geçirilir. Bu işlem esnasında bir yandan da omurga düzeltilir. Omurganın mukavemetini sağlamak, füzyonun daha kolay kaynaması için çevreye greft dokular konur. Burada greft olarak hastanın kendi dokuları (otogreft), kadavra dokuları (allogreft) veya sentetik yani laboratuvar ortamında üretilmiş greftler kullanılabilir.

Skolyoz Füzyon Ameliyatı Sonrası

Çocuğun ameliyattan sonra genellikle 1 hafta kadar hastanede kalması gerekir. Ameliyattan sonra kısa bir yoğun bakım ihtiyacı da olabilir. Normal odaya geçtikten sonra çocuk ayağa kaldırılır ve yürütülür. Füzyon sonrası ilk 3 ay önemlidir. Zira bu süre içinde füzyon büyük ölçüde kaynar. Bunu kolaylaştırmak için korse de kullanılabilir. Okula dönüş için de genellikle 3 aya kadar beklemek gerekir. Ameliyattan yaklaşık 6 ay sonra çoğu zaman çocuk bisiklet kullanabilir, yüzebilir. 1 yıl sonunda ise diğer çocuklar gibi hayatına normal bir şekilde devam edebilir. Ancak yine de yüksek temasa dayalı sporlardan korunmak gerekebilir. Boks, halter bunlara örnektir.

Skolyoz Füzyon Ameliyatı Sık Sorulan Sorular

Skolyoz tedavisinde füzyon ameliyatı tercih edilecekse bazı sık sorulabilen sorulara yanıt vermek hem hastalar hem de yakınları için faydalı olacaktır.

Skolyoz ameliyatının amacı nedir?

Skolyoz ameliyatlarındaki esas amaç fonksiyonel bir omurga elde etmektedir. Dengeli bir omurga dizilimi elde etmek, omuriliği ve sinirleri güvence altına almaktır. Cerrahi ile omurganın doğal konumuna getirilmesi sayesinde ilave kazanımlar da söz konusu olur. Kişinin sırtındaki dışarıdan görülebilen eğrilik kaybolur. Ayrıca hastanın boyu da bir miktar uzar.

Yetişkinlerde skolyoz füzyon ameliyatı hangi durumlarda yapılır?

Yetişkinlerde çocuklarda olduğu gibi ipli skolyoz ameliyatı yapmak mümkün olmadığından skolyozu tedavi etmeye yönelik elimizdeki yegane cerrahi seçenek füzyondur. Ancak yetişkinlerin omurları esnekliğini yaş ilerledikçe kaybeder. Bu da omurgayı düzeltmeye çalışırken omuriliğe ve sinirlere zarar verme riskini gündeme getirir. Peki, ne yapmak gerekiyor? Hastanın skolyoza bağlı ciddi ağrıları varsa ve cerrahiden fayda göreceği düşünülüyorsa omurgayı fazla zorlamadan sinirleri tehlikeye atmadan omurga mümkün olduğunca düzeltilmeye çalışılır. Buradaki amaç kişinin ağrısız ve fonksiyonel bir omurgaya sahip olmasıdır.

Füzyon ameliyatından sonra omurgadaki eğrilik ne kadar düzelir?

Füzyon uygulanan skolyoz olgularında eğrilik ameliyattan sonra düzelmiş olur. Ancak burada dümdüz bir omurgadan söz edilmez. Bir oran vermek gerekirse çocuklarda yaklaşık yüzde 80 oranında eğriliğin açısı azaltılabilir. Örneğin, 70 derecelik bir skolyozu olan çocuğun omurgasındaki eğrilik ameliyatla 10 dereceye kadar indirildiyse bu oldukça başarılı bir operasyon olarak kabul edilir.

Skolyoz ameliyatından sonra sırtta iz kalır mı?

Füzyon ameliyatında çocuğun sırtında ciddi bir kesi yapılır. Ameliyattan sonra buraya nazikçe estetik dikişler atılır. Ameliyattan sonra elbet bir kesi yeri izi olur. Ancak çocuk büyüdükçe ameliyatın üzerinden de zaman geçtikçe bu izin belirginliği hafifler.

Sırta yerleştirilen metal vida ve implantlar dışarıdan belli olur mu?

Hastaların büyük bir bölümünde hayır, belli olmaz. Sadece aşırı zayıf bazı hastalarda belli olabilir, hatta dışarı doğru çıkıntı da yapabilir. Bu durumdaki hastaların sık sık kontrol edilmeleri gerekir.

Skolyoz füzyon ameliyatı neden 14-16 yaşlarında yapılır?

Füzyon ameliyatında omurlar birbirine kaynatılır. Bu da çocuğun omurga gelişimini ortadan kaldırır. Yani diyelim ki 10 yaşında bir çocuğa ciddi bir füzyon yapıldı ve omurgasının büyümesi durdu. Ancak çocuğun elleri, kolları, omuzları, kalçası gelişmeye devam edecek. Bu durumda orantısız ve sağlıksız bir görüntü ortaya çıkar. Bu nedenle tüm dünyada füzyon ameliyatı için çocuğun kemik gelişiminin tamamlanmış olması beklenir. Bu gelişim genellikle 14-16 yaşlarında olur. Daha küçük yaştaki çocuklarda manyetik rod sistemleri ile nihai ameliyatın uygulanabileceği güne dek eğrilik yönetilmeye çalışılır.

Skolyoz füzyon ameliyatından ne kadar süre sora banyo yapılabilir?

Ortalama 10 gün kadar beklemek gerekir. Nihai süreyi ameliyatı yapan hekim mutlaka hastasıyla paylaşır.

Ameliyattan sonra fizik tedavi, egzersiz gerekir mi?

Ameliyattan hemen sonra gerekmez. Füzyon ameliyatıyla omurlar birbirine kaynatılır ve omurga bir bütün haline getirilir. Bu kaynama işlemi bir süreçtir ve bu süreçte hastanın çok fazla hareket etmemesi gerekir. Bu da yaklaşık 3 ay olarak düşünülür. Hekim kontrolünde 3. aydan sonra çok hafif egzersizler başlanabilir. 12. aydan sonra çocuğun spor yapmasına izin verilebilir.